POLSKA
Kanał Elbląski
2.06.2025

deltowe jezioro, które jest zbiornikiem reliktowym pozostałym po dawnej zatoce morskiej Zalewu Wiślanego, odciętej od niej w wyniku akumulacji materiału transportowanego przez narastającą deltę Nogatu. Położone na południowy – zachód od miasta Elbląg w bezpośredniej strefie brzegowej Bałtyku. Jezioro Druzno wraz z otaczającym go obszarem tworzy unikatowy region przyrodniczo – techniczny, ukształtowany przez procesy naturalne oraz działalność człowieka. Od 1967 roku jezioro wraz z pasem otaczających go bagien i podmokłych lasów olchowych stanowi rezerwat ornitologiczny o łącznej powierzchni 3022 ha, który został utworzony w celu ochrony miejsc lęgowych ptactwa wodno-błotnego. Obecnie występuje tu 207 gatunków ptaków. Spośród nich 108 gatunków gniazduje na terenie rezerwatu. Są to m. in. perkozy, błotniak stawowy, myszołów, orzeł bielik, gołębiarz, mewa śmieszka. Jezioro jest ważnym terenem dla ptaków przelotnych min. kaczek i gęsi. Płazy i gady tworzą ubogą reprezentację, bo zaledwie 10 gatunków, czego przyczyną mogą być środki chemicznej ochrony roślin i nawozy sztuczne. Natomiast ssaki stanowią dość liczną grupę – 33 gatunki. Na wielkich przestrzeniach jezioro jest zarośnięte sitowiem i trzciną. Znaczna część tafli pokryta jest przez nimfoidy, do których należą: grążel żółty, grzybień biały, grzybieńczyk wodny. Od 1985 roku Jezioro Druzno wchodzi w skład ekologicznego systemu obszarów chronionych. Maksymalna długość i szerokość jeziora wynosi odpowiednio 10 km i 2,2 km, natomiast powierzchnia wodna wynosi 1709 ha. Jest to największe jezioro na trasie Kanału Elbląskiego. Głębokość dochodzi do 3 metrów. Jezioro leży na wysokości zaledwie 0,3 m. n.p.m.

najdłuższy kanałowy szlak żeglowny w Polsce, położony na terenie Pojezierza Iławskiego. Został wybudowany w XIX wieku aby spełniać rolę gospodarczą (transport drzewa i płodów rolnych). Obecnie stanowi on jedynie atrakcję turystyczną, łącząc jezioro Drwęckie, poprzez szereg mniejszych jezior z jeziorem Druzno. Na odcinku między jeziorem Pniewo i Druzno dla pokonania łącznie około 100 m różnicy wysokości (maksymalny spad 24,2 m, minimalny 13,8 m) zastosowano system pochylni, które umożliwiły transport statków lądem po szynach, na specjalnych wagonach-platformach. Pochylnie napędzane są wodą wypływająca z kanału specjalnym upustem, który kieruje strumień na potężne koło łopatkowe o średnicy 8 metrów. Napór wody wynosi 1 tona wody na łopatę (koło ma 60 łopat). 4 pochylnie mają jednakową konstrukcję, natomiast pochylnia Całuny zamiast koła łopatowego posiada turbinę. Długość zasadniczego kanału łączącego jezioro Druzno z jeziorem Szeląg wynosi 83,3 km, w tym 43,82 km przypada na kanał sztuczny, a 39,48 km stanowią jeziora. Wraz z odgałęzieniami długość Kanału wynosi 144,3 km. Najmniejsze głębokości tranzytowe kanału wynoszą 1,45 m. Światła pionowe mostów są nie mniejsze niż 3,6 m. Na kanale znajduje się pięć pochylni: Buczyniec, Oleśnica, Kąty, Jelenie i Całuny oraz cztery śluzy: Miłomłyn, Zielona, Ostróda i Mała Ruś. Kanał zaprojektował w latach 1825-1844 inżynier Jakub Jerzy Steenke. Zadanie zlecił mu król Prus Fryderyk II, który chciał połączyć szlakiem wodnym Prusy Wschodnie z Morzem Bałtyckim, aby rozwinąć gospodarkę i komunikację. Żegluga pasażerska o charakterze turystycznym rozpoczęła się w 1912 r. – 52 lata po oddaniu kanału do użytku. Wraz z rozwojem żeglugi turystycznej wzdłuż kanału powstawały liczne gospody i zajazdy. Obecnie jest to jedyne takie działające urządzenie na świecie, które jest czynne sto kilkadziesiąt lat i w całości stanowi zabytek techniki klasy „0”. Równocześnie jest to atrakcyjny szlak kajakowy i wycieczkowy. Podobna pochylnia znajduje się w Kanadzie (projektu tego samego inżyniera), ale już od wielu lat nie funkcjonuje.

to jedno z najstarszych miast w Polsce, położone nad rzeką Elbląg przy ujściu do Zalewu Wiślanego. Jego historia sięga średniowiecza, kiedy to osada z początkiem XIII wieku uzyskała prawa miejskie nadane przez Krzyżaków. Elbląg stał się ważnym ośrodkiem państwa zakonu krzyżackiego, a jego rozwój był ściśle związany z handlem i żeglugą na Morzu Bałtyckim. Port był jednym z kluczowych punktów handlowych regionu. W XV wieku Elbląg stał się jednym z najważniejszych miast w Prusach Królewskich, a także jednym z ważniejszych miast hanzeatyckich. Dzięki członkostwu w Hanzie, miasto zyskało szeroki dostęp do rynków europejskich. W tym okresie powstały liczne budowle sakralne i świeckie, m. in. kościół św. Mikołaja (który przetrwał do dziś), ratusz oraz budynki miejskie. Po wojnie trzynastoletniej (1453-1466) Elbląg przeszedł pod panowanie Korony Polskiej, a po rozbiorach znalazł się pod panowaniem Prus i zaczął tracić na znaczeniu. Dotkliwe straty przyniosła miastu II wojna światowa – stara zabudowa w centrum została niemal całkowicie zniszczona – odbudowa rozpoczęła się dopiero pod koniec 80-tych XX wieku. Stare miasto jest przykładem zastosowania tzw. retrowersji: postmodernistycznego nurtu w polskiej architekturze i urbanistyce przełomu XX i XXI wieku, polegającego na odbudowie starówek w zgodzie z dawnym układem ulic, ale ze swobodnym potraktowaniem materiałów i kolorystyki oraz z ornamentyką bardzo luźno nawiązującej do stylów historycznych (przykładem stosowania retrowersji w Polsce jest np. gdańska Wyspa Spichrzów). Na szczególną uwagę zasługują gotycka katedra św. Mikołaja, w której zachowały się gotyckie i renesansowe sklepienia, chrzcielnica z brązu oraz późnogotyckie ołtarze z XVI wieku i Brama Targowa z XV wieku – jeden z symboli Elbląga.